डॅन ब्राऊनच्या पहिल्या दोन कादंबऱ्या
म्हणजे ‘द दा विन्ची कोड ‘ आणि ‘ एंजेल्स एंड डीमन्स’ ह्या युरोप मधील
मध्यायुगपासून चालत आलेल्या बुद्धिप्रामाण्य आणि श्रद्धा ह्यातल्या संघर्षावर
आधारित असलेल्या प्रसिद्ध कादंबऱ्या. ह्या कादंबऱ्या जगभरातल्या वाचकांनी अक्षरशः
डोक्यावर घेतल्या . साय –फाय , सस्पेन्स थ्रिलर या पठडीतल्या असलेल्या ह्या
कादंबऱ्या ह्या रहस्य आणि रोमांच यांनी ठासून भरल्या आहेत. एंजेल्स एंड डेमॉंन्स’ ही
तर एपीटोम ऑफ थ्रीलच. अगदी हातात घेतल्यावर संपवल्याशिवाय ठेवावीशी वाटत नाही .
ह्या दोन्ही कादंबर्यांवर चित्रपटही निघाले व दोन्हीही उत्तम चालले. अर्थात दोन्ही
चित्रपटावर एक एक स्वतंत्र पोस्ट होऊ शकते .
सस्पेन्सचा हा वारसा ब्राऊनने रहस्यकथांचा
बादशहा असलेल्या सिडने शेल्टन कडून घेतलाय. सिडने शेल्टनच्या कादंबऱ्या वाचूनच आपण
रहस्यकथांकडे वळलो असे ब्राऊनने एके ठिकाणी नमूद केलेय. ब्राऊनच्या कादंबऱ्यात शृंखलेत गुंफलेली रहस्ये
ही कोडी , नकाशे , सायफर्स , पझल्स अश्या निरनिराळ्या स्वरुपात आपल्या समोर येत
रहातात . ह्या अनोख्या योजना प्रकाराचं श्रेय डॅन आपल्या वडिलांना देतो .
ख्रिसमसच्या भेटवस्तूमध्ये ह्याचं मूळ दडलेलं आहे . त्याच्या ख्रिसमसच्या भेटवस्तू
त्याला सहजासहजी मिळत नसत त्याला व त्याच्या भावंडाना त्या कोडी सोडवून , नकाशे
वापरून शोधाव्या लागत असत . ह्या साऱ्या प्रकारचा प्रभाव त्याच्या लिखाणावर जाणवतो
. आणि त्याच्या कादंबरीतील नायकलाही अशाच प्रकारे रहस्यांची उलगड करावी लागते .
युरोपिअन धर्मसंस्था आणि त्याभोवती असणारे
धर्माचे ठेकेदार , सत्तेवर वर्चस्व प्रस्थापित करण्यासाठी खेळणे जाणारे गलिच्छ
राजकारण , सत्ता मिळवण्यासाठी कोणत्याही थराला जाण्याची तयारी आणि ह्या साऱ्या
पार्श्वभूमीवर गुंफलेली एक खिळवून ठेवणारी कथा आणि ह्या सर्व गदारोळात अनपेक्षितरीत्या अडकलेला हॉवर्ड
विद्यापीठातला ‘ सिम्बोलोजिस्ट ‘ प्रोफेसर रोबर्ट लॅंगडन . हा इतका सगळा मसाला
असल्यावर त्याच्या कादंबर्यांवर जगभरातल्या वाचकांच्या उड्या न पडतील तरच नवल . अर्थात दोन्ही कादंबऱ्या फिक्शनल आहेत
त्यामुळे त्यातले धर्म संस्थांच्या अंतर्गत राजकारणाचे वर्णन हे कितपत ट्रु आणि
कितपत फिक्शनल हे फक्त ब्राऊनच जाने .पण यात वर्णन केलेले
ऐतिहासिक संदर्भ व संघटना ह्या सोळा आणे सच आहेत असे त्याने प्रस्तावनेत स्पष्टपणे
नमूद केलंय . फॅक्ट आणि फिक्शनचा थ्रीलिंग मिलाफ लेखकाने घडवून आणलाय .
धर्म म्हणजे बहुसंख्य लोकांच्या
आस्था आणि श्रद्धेचा विषय , आणि अश्या संवेदनशील विषयांवर निव्वळ एखादा शब्द जरी
उच्चारला तरी ह्या संस्थांचे प्रतिनिधी समोरच्या व्यक्तीवर अक्षरशः तुटून पडतात
आणि तरीही ब्राऊनने ख्रिश्चन समाजाची सर्वोच्च संस्था म्हणजे ‘वॅटीकन चर्च आणि
चर्चमधील राजकारण ह्या विषयांवर दोन कादंबऱ्या लिहीण्याच धारिष्ट्य दाखवलं त्याचा
परिणाम म्हणून त्याच्यावर टीकेचा भडीमार झाला .चर्चकडूनही जहरी टीका झाली पण बुद्धिवादी
वाचकांकडून स्वागतही झाले . धर्मसंस्थेला केंद्रस्थानी ठेऊन अश्या प्रकारची
साहित्य निर्मिती करणे म्हणजे धाडशी प्रयोग मानावा लागेल . तरीही ब्राऊनच्या मते
त्याचे साहित्य म्हणजे मनोरंजनाबरोबर आत्मपरिक्षण करायला लावणारे आहे . धर्माचा
खरा अर्थ न समजून घेता केवळ तकलादू आणि आणि सोयीस्कर अर्थ लावणाऱ्या धर्माच्या
तथाकथित ठेकेदारांच
समर्पक वर्णन ब्राऊनने या दोन्ही कादंबर्यात केलंय . ज्यांना वाचनाची आवड आहे ,
आणि रहस्य कथा ज्यांना आवडतात त्यांनी ही पुस्तके
जरूर वाचावीत .मराठीतही भाषांतरे उपलब्ध आहेत ..
ह्या विषयावर पोस्ट लिहीण्याच कारण म्हणजे डॅन ब्राऊनची नवी कादंबरी मे महिन्यात प्रकाशित होतेय . ‘द
इन्फर्णो ‘ असं नाव असलेल्या ह्या कादंबरीच्या प्रकाशनाकडे वाचक डोळे लावून बसलेत
. मीही त्यातलाच एक वाचक . जगभरातल्या नेटीजन्समध्ये इन्फर्णो
विषयी प्रचंड कुतूहल आहे . वाचकांचे निरनिराळे ब्लॉग्स , फोरम्स ह्यावर चर्चा
झडताएत. एकूणच वाचक जगतात इन्फर्णो विषयी खूपच
बझ् आहे आणि ब्राऊनचा लौकिक
पाहता ही कादंबरीही बेस्टसेलर ठरेल यात काही शंकाच नाही .
धन्यवाद.
